gipuzkoakultura.net
Museo Zumalakarregi Museoa - Muxika egurastokia 6. 20216 Ormaiztegi (Gipuzkoa)
Tel.: +34 943 889 900 Fax.: +34 943 880 138 mzumalakarregi@gipuzkoa.net
Tel.: +34 943 889 900 Fax.: +34 943 880 138 mzumalakarregi@gipuzkoa.net
- Dokumentazio zentrua, katalogoak
- Publikazioak
- Konferentziak, Ikastaroak eta Jardunaldiak
- Aldi bateko erakusketak
- XIX. mendeko historia militarra Euskal Herrian baliabide didaktikoa
- Irratsaioak
- Ikerketa historikorako laguntzak
Ikerketa eta Dokumentazioa: Irratsaioak
Euskadi lrratia eta Radio Euskadi euskal komunikabide publikoekin lankidetzan, Zumalakarregi Museoak, 1995 eta 1998 bitarte hiru irratsaio sail desberdinak plazaratu zituen, beti ere XIX. mendeko gaiekin zerikusia zutenak. Lehena urte bereko irailean hasi zen, Mertxe Ezeizak zuzendutako Ai ene! irratsaioan. Astean behin 20 minutuko programa eta gidoia Zumalakarregi Museoak prestatua. Eskema beti bera izan zen: Zumalakarregiren garaiko pertsonaia bat aukeratu eta elkarrizketa moduko gidoi bat prestatu, beti ere gutxieneko datu biografikoak eman eta haren ekarpen nagusia azpimarratuz. Pertsonaien hautaketa egiterakoan, gertaera beliko-politikoek, historia liburuetan nagusi izaten direnez, protagonismo gutxiago izan dute, arlo sozio-kulturari garrantzi handiago emanez: idazleak, bandoleroak, gerrilariak, bertsolariak, apaizak eta abar. Honek guztiak Zumalakarregiren garaiko Euskal Herriaren ikuspegi zabalago bat ematen digu. Gerrak eta arazo instituzionalak saihestu gabe, hobeto ulertzen dira mota guztietako jendea aipatuz.
1995eko iraila eta abendua bitartean honako pertsonaia hauek azaldu ziren:
- Bizenta Antonia Mogel idazlea
- Pernando Amezketarra artzaina
- Joanis Harispe marexala
- Patakon lapurra
- Clararrosa frailea
- Migel Antonio Zumalakarregi jurista
- Dominique eta Joseph Garat abokatuak
- Tomas Zumalakarregi jeneral carlista
- Agosti Xaho kazetaria
- Jose Paulo Ulibarri albaitari euskaltzalea
- Etxahun bertsolaria
- Jose Felix Amundarain apaiza
- Espoz Mina gerrilaria
- Agustin Iturriaga irakaslea
- Juan Inazio Iztueta dantzaria
1996ean Euskadi Irratiarekin lankidetzan egiten genituen irratsaioek jarraitu zuten. Mertxe Ezeiza Ai ene! saioa barnean, elkarrizketa moduan Zumalakarregiren garaikide euskaldunen biografiak aztertu ziren, historiaren zentzurik zabalenean: politiko eta militarrak, kazetari eta medikuak, fraile eta apaizak, arrantzale eta idazleak, musikari eta gerrilariak... Protagonistak izan dira.
- "Moro bizkaitarra"
- Ettiene Pellot
- Aita Mari
- Manuel Agirre
- Felix Maria Samaniego
- "Petrikillo"
- Krisostomo Arriaga
- Villafuertesko Kondea
- Jauregi "Artzaia"
- Simón Bernardo Zamácola
- "Mina Gaztea"
- José Domingo Mazarredo
- Barroeta Aldamar
- Eugenio Aviraneta
- Diego Lazkano
- "La coronela Ibaibarriaga"
- Pedro Manuel Ugartemendia
- Vicente Lardizabal
- Pascual Madoz
1997an Euskadi Irratiarekin lankidetzan segitzeko hitzarmena izan zen, 1996an iragarri bezala, formula pixka bat aldatuz.
Izan ere, Pareak bai! Izeneko pertsonaiak, pareka jarri dira, bata bestearen osagarri. Garaia eta pertsonaiak aukeratzeko kriterioa berdina izan zen, baina tratamendua bestelakoa. Honetan museoko bi langilek pertsonaia bana azaldu egiten zuten, biak alderatuz, eta bakoitzari bere musika tartea eskainiz. Hauexek izan ziren saioak:
PERTSONAIAK:
GAIA:
- Pellot korsarioa / Patakon bidelapurra
- Lardizabal medikua /Petrikillo kuranderoa
- Espoz gerrilaria / Harispe marexala
- Samaniego idazlea / Bizenta Moguel idazlea
- Avinareta espioia / Muñagorri bakegilea
- Arriaga musikaria / Eslava musikaria
- Garat iraultzailea / Garat iraultzailea
- Clara Rosa frailea / Lazkano apaiza
- Camino historialaria / Yanguas historialaria
- Iztueta folclorista / Fray Bartolomé fraile
- Erro politikoa / Xaho kazetaria
- Etxahun bertsolaria / Pernando bertsolaria
- Miguel liberala / Tomás Karlista
- Itsas eta lehorreko lapurgintza
- Medicina oficial y popular
- Iraultzamugaz bi aldeetako nafarrengan
- Fabulistas vascos
- Ezkutuko gerra
- Musikaren panorama XIX.ean
- Frantziako Iraultza Iparraldean
- Erlijioa eta Iraultza
- Historiaren garrantzia
- Dantzaren kontzeptua
- Euskararen ikerkuntza
- Ahozko tradizioa
- Bi anaiak aurrez aurre
Honetaz gain tarte bat eskaini zitzaion Museoari Jon Aizpuruak eta Mari Karmen Odriozolak gidatzen zuten Salako leihoa programan. Elkarrizketa moduko saioa izaten zen, musika eta aurrez grabatu eta girotutako hitz testualak tartekatzen zituena. Protagonista pertsonai bat edo gertaera bat izan zitekeen.
Tratatutako gaiak:
- Korsarioak: euskaldun itsas-gizonen bizimodu latza XVIII-XIX.aren kinkan.
- Sarako deserria. Frantziako Iraultzak Lapurdi hegoaldeko biztanle traidoreak deserriratu.
- Hernaniko lapurreta: 26kontrabandista eta bandolerok gau batez Hernani asaltatu zuten..
- La Coronela Ibaibarriaga: emakumeen protagonismoa XIX. mendeko gerretan.
- Fenizia Berria eta Sidon Berria: Hego eta Ipar Euskal Herria politikoki batzeko proiektua.
- José Joaquín de Clara Rosa: Euskal fraile iraultzaile bat Inkisizioaren aurka.
- Euskal nazionalismoaren hastapenak: euskaldunen irudi erromantikoa.
- Sendagintza herrikoia: Petrikilo eta petrikiloak.
- Bertsolaritza: Pernando Amezketarra eta bere garaiko bertsolari motak.
- Gipuzkoako Probintziaren traizioa.
- Gasteizko pozoiketak: Britainiar Legio Laguntzailea Lehenengo Gerra Karlistan.
- Ostegun Santuko animak.
- Javier Mina gerrilaria.
- Iztueta eta Gipuzkoako dantzak.
- Irungo pilota partida.
- Angela itsasontzia Argentinara.
- Muñagorri bakegile foruzalea.
- Iradier Afrikako esploratzailea.
- Zumalakarregi jeneral karlista.
2009 Kultura eta Euskara Departamentua - Gipuzkoako
Foru Aldundia
